بررسی اثر تقسیط کود نیتروژن بر عملکرد کمی و کیفیت دانه ارقام برنج (هاشمی و بهار 1) در گیلان

به‏منظور ارزیابی کاربرد کود نیتروژن به‏صورت تقسیط بر صفات کمی و کیفیت دانه برنج، آزمایشی به‌صورت کرت‏های خرد‏ شده بر پایه بلوک‏های کامل تصادفی در سه تکرار در شهرستان لنگرود در سال زراعی 1385 انجام شد. عامل اصلی، رقم شامل هاشمی و بهار 1 و عامل فرعی، پنج نوع تقسیط کود نیتروژن شامل تقسیط مقدار 150 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار در مراحل انتقال نشا، ساقه‏دهی، ظهور پانیکول و گلدهی کامل بودند. در این آزمایش صفات کمی شامل عملکرد و اجزای عملکرد، عملکرد کاه و کلش، شاخص برداشت، ارتفاع بوته، طول خوشه اصلی و فرعی و سه شاخص کیفیت پخت شامل محتوای آمیلوز دانه، قوام ژل و درجه حرارت ژلاتینه شدن به‌عنوان صفات کیفی اندازه‏گیری شدند. نتایج نشان داد که اثر تقسیط بر عملکرد دانه، عملکرد کاه و کلش، وزن هزاردانه و ارتفاع بوته معنی‏دار بود. تقسیط n1 (50 درصد زمان انتقال نشاء، 50 درصد زمان ساقه‌دهی) با میانگین عملکرد دانه 6619 کیلوگرم در هکتار بهترین تقسیط بود. این تقسیط در رقم هاشمی بیش‌ترین شاخص برداشت (75/45 درصد) و بیش‌ترین میزان آمیلوز (21/22 درصد) را داشت. رقم بهار 1 با میانگین عملکرد دانه (6977 کیلوگرم در هکتار) و شاخص برداشت (87/49 درصد) بیش‌تر نسبت به رقم هاشمی (به‌ترتیب 3933 کیلوگرم در هکتار و 35/40 درصد)، اختلاف معنی‏دار داشت. همچنین این رقم با میانگین 08/192 دانه در خوشه اصلی و میانگین 83/124 دانه در خوشه فرعی نسبت به رقم هاشمی برتری داشت. رقم هاشمی با میانگین آمیلوز (45/21 درصد) در گروه متوسط آمیلوز و رقم بهار 1 با میانگین (21/19 درصد) در گروه کم‏آمیلوز قرار گرفت. اثر متقابل تقسیط و رقم بر عملکرد کاه و کلش، شاخص برداشت، وزن هزاردانه، درصد پوکی دانه و ارتفاع بوته معنی‏دار بود.